آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه عکاس‌های حرفه‌ای تصاویر زیبا و خیره‌کننده‌ای را از اشیاء مختلف می‌گیرند؟ آیا می‌دانید که یکی از عوامل مهم در ایجاد این تصاویر، شاتر و سرعت شاتر دوربین است؟ شاتر و سرعت شاتر دو مفهوم مهم در عکاسی و فیلمبرداری هستند که بر روی نوردهی، تمرکز، حرکت و کیفیت تصویر تأثیر می‌گذارند. در این مقاله، ما قصد داریم به شما توضیح دهیم که شاتر چیست، چگونه کار می‌کند، چه انواعی دارد و چگونه می‌توانید سرعت شاتر را تنظیم کنید تا تصاویر بهتری بگیرید. اگر علاقه‌مند به عکاسی یا فیلمبرداری هستید و می‌خواهید تکنیک‌های پیشرفته‌تری را یاد بگیرید، این مقاله را از دست ندهید.
شاتر چیست؟
شاتر یک جادوگر کوچک در داخل دوربین است که در بدنه ی دوربین و جلوی سنسور قرار می گیرد. این جادوگر باز می‌شود و نور را به سنسور می‌رساند. اما وقتی شاتر بسته می‌شود، نور به دوربین نفوذ نمی‌کند و عکس ما ثبت می شود. این جادوگر از لحاظ جنس، مکانیزم، و حتی جهت حرکت در هر دوربین می‌تواند منحصر به فرد باشد.
انواع شاتر
شاترها را می‌توان از نظر مکانیزم به دو نوع مکانیکی و الکترونیکی تقسیم کرد. شاترهای مکانیکی با استفاده از یک مکانیزم فیزیکی (مانند یک سوئیچ یا یک سیم) باز و بسته می‌شوند. شاترهای الکترونیکی با استفاده از یک سیگنال الکترونیکی کنترل می‌شوند. هر دو نوع شاتر مزایا و معایب خود را دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
شاتر مکانیکی
شاتر مکانیکی درون بدنه دوربین و مقابل سنسور قرار دارد. این نوع شاتر از دو پرده تشکیل شده است که به صورت افقی یا عمودی حرکت می‌کنند. وقتی دکمه شاتر را لمس می کنید، پرده شاتر باز می‌شود و نور به سنسور منتقل می‌شود، سپس پس از مدت زمان معینی، بسته می‌شود و نور را قطع می‌کند. این بازه زمانی بین باز شدن و بسته شدن پرده، سرعت شاتر نامیده می‌شود. این نوع شاتر در اکثر دوربین‌ها از جمله دوربین های SLR و DSLR و بدون آینه به‌کار می‌رود.
مزیت اصلی این نوع شاتر، ارائه سرعت بالای شاتر و کاهش نویز نسبت به شاترهای الکترونیکی است. با این وجود، این نوع شاتر دارای یک محدودیت مهم به نام سرعت سینک فلاش است که برای استفاده از فلاش حائز اهمیت است. این محدودیت به این معناست که شاتر نمی‌تواند با سرعت بالاتر از یک حد مشخص (معمولا 1/200 یا 1/250 ثانیه) با فلاش هماهنگ شود.
شاتر الکترونیکی
شاترهای الکترونیکی با استفاده از یک سیگنال الکترونیکی کنترل می‌شوند و نیازی به حرکت فیزیکی پرده یا تیغه ندارند. این نوع شاتر در برخی از دوربین‌های بدون آینه، کامپکت و تلفن همراه به کار می‌رود. شاتر الکترونیکی با روشن و خاموش کردن سنسور دوربین، نوردهی را کنترل می‌کند. این روش باعث می‌شود که شاتر الکترونیکی سرعت شاتر بسیار بالایی را ارائه دهد (معمولا بین 1/32000 تا 1/16000 ثانیه) و از نویز کمتری نسبت به شاتر مکانیکی برخوردار باشد. عیب این نوع شاتر این است که ممکن است باعث ایجاد اثر جلوه‌ای به نام rolling shutter شود که در زمان عکاسی از اشیاء در حال حرکت سریع یا تغییر موقعیت دوربین، تصویر را کج و منحنی نشان دهد.
اگر می خواهید درباره پدیده رولینگ شاتر و بهترین تکنولوژی شاتر، یعنی گلوبال شاتر بیشتر بدانید به اولین دوربین فول فریم گلوبال شاتر دنیا نگاهی بیندازید.
تاثیر سرعت شاتر بر تصویر
سرعت شاتر به عنوان یکی از عوامل اساسی در تنظیم نوردهی و ایجاد اثرات ویژه در تصاویر، نقش حیاتی را ایفا می‌کند. این پارامتر با تعیین مدت زمانی که نور به سنسور می‌رسد، میزان روشنایی یا تاریکی تصویر را کنترل می کند. همچنین، سرعت شاتر، میزان تاری یا شارپنس و تیزی را در تصویر تعیین می‌نماید.
سرعت شاتر بالا و کاربرد
سرعت شاتر بالا، زمان باز بودن پرده شاتر و زمان رسیدن نور به سنسور دوربین را کاهش می دهد. این ویژگی باعث کاهش نوردهی تصویر و در نتیجه، سبب افزایش تاریکی تصویر می‌شود. این مشکل را با افزایش دیافراگم، افزایش حساسیت ISO، یا استفاده از فلاش حل می کنند.
سرعت شاتر بالا باعث ایجاد تصاویری واضح و بدون تاری در در ثبت سوژه های در حال حرکت می شود. سرعت شاتر بالا در عکاسی ورزشی، حیوانات، پرندگان و… بسیار مفید است.
مثالی از سرعت شاتر بالا در عکاسی از یک پرنده در حال پرواز را می‌توانید در تصویر زیر ببینید:
سرعت شاتر پایین و کاربرد
سرعت شاتر پایین، زمان باز بودن پرده شاتر و زمان رسیدن نور به سنسور دوربین را افزایش می دهد. این کار باعث می‌شود که تصویر بیشتر نوردهی شود و در نتیجه روشن‌تر شود. برای جلوگیری از نوردهی بیش از حد، می‌توان از دیافراگم بسته‌تر، حساسیت پایین‌تر یا فیلترهای ND استفاده کرد.
سرعت شاتر پایین این مزیت را دارد که می‌تواند حرکت سوژه را محو کند و تصویر را با اثرات خلاقانه و جذاب نشان دهد. این ویژگی برای عکاسی از جریان آب، نورهای متحرک، ستارگان و… مناسب است.
مثالی از سرعت شاتر پایین در عکاسی از یک آبشار را می‌توانید در تصویر زیر ببینید:
